کتاب «اساطیر و اساطیرواره‌ها» نوشته سیروس شمیسا / انتشارات هرمس

معمولاً وقتی سخن از اساطیر ایرانی به میان می‌آید، مردم می‌پندارند که اساطیر مربوط به آفرینش، جمشید، ضحاک و امثال این‌ها از کتبی چون «اوستا» و «بندهشن» گردآوری شده است، حال آن‌که این اساطیر به صورت زیربنا در فرهنگ و ادبیات فارسی پراکنده شده است و توجه سیروس شمیسا در کتاب «‌‌اساطیر و اساطیرواره‌ها» بر آن بوده است. این کتاب در اساس مجموعه یادداشت‌هایی است مختصر که عمدتاً حاصل تأملات نویسنده در برخی از اساطیر و اساطیرواره‌ها یا شبه‌اساطیر و زمینه‌های نزدیک به آن‌هاست. برای همین همه مطالب آن اساطیری نیست، اما به نحوی به دنیای اسرارآمیز اساطیر مربوط یا نزدیک است. نویسنده اذعان دارد که انگیزه و محرّک نوشتن این یادداشت‌ها (نه مقالات) غالباً مسائل روزمره، حوادث، فیلم‌ها، گفت‌وگو با این و آن، خواندن جمله‌ای و مطلبی در متون قدیم و جدید و از این قبیل بوده است. مراد نویسنده از اسطوره در این کتاب با مسامحه، اعتقادات و واکنش‌های مردم قبل از دوره دانش و خط و تاریخ است، یعنی عصر دانش‌های ابتدایی، دین بدوی و توجیهات خیالی. در این کتاب هر مطلبی در بافت خود معنی دارد. عمده اشارات و ارجاعات این کتاب به مطالب متون ادبی، مذهبی، تاریخی و حتی ریشه‌شناسی فقط از منظر اسطوره‌شناسی یعنی در ارتباط با فضای اساطیری مطرح شده‌اند و نباید در خارج از این بافت لحاظ شوند تا باعث سوءتفاهم نشوند. نویسنده فقط مطالبی را که برایش جالب یا تازه بوده یا بیشتر مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران بوده، مطرح کرده است. گاهی عناوین مطرح‌شده با عناوین و مطالب دیگر همپوشانی دارند، یعنی مطلبی تحت چند عنوان مورد بحث قرار گرفته است.
کتاب «اساطیر و اساطیرواره‌ها» را سیروس شمیسا نوشته و انتشارات هرمس به سال ۱۴۰۱ در ۶۵۵ صفحه برای سومین بار منتشر کرده است.