کتاب «کالیگولا» نوشته آلبر کامو ترجمه پرویز شهدی/ انتشارات به‌سخنcaligula

«کالیگولا» نمایش‌نامه‌ای است برگرفته از نام امپراتوری رومی که مدتی نه چندان طولانی زمام امور روم را به دست گرفت. این نمایش‌نامه شامل ۴ پرده است که در آن به خودکامگی و جنایات و ظلم و استبداد دوران امپراتوری کالیگولا اشاره می‌کند. کالیگولا که در ابتدای داستان با روحی شاعرانه و لطیف که از مرگ دروسیلای عزیزش سر به بیابان گذاشته توصیف می‌شود، در اواسط نمایش‌نامه تبدیل به شخص مستبدی می‌شود که به سادگی و بدون داشتن دلایل و اسناد مستدل، دستور قتل انسان‌های بی‌گناه را صادر می‌کند. او زنان برخی از سناتورها را از شوهرانشان جدا می‌سازد و به خدمت خود می‌برد و فرزندانی از آنان را به قتل می‌رساند. او خود را برتر از خدایان روم می‌داند و معتقد است قدرت او می‌تواند جایگاه شب و روز را نیز تغییر دهد. کالیگولا یا (کائیوس) اطرافیانی دارد که بسیار به او علاقه‌مندند و با اینکه می‌دانند او در ظلم و ستم بیداد کرده، باز هم رهایش نمی‌کنند، اما در مقابل تعداد زیادی از سناتورها و مردم از دست این استبداد و خودکامگی و سختگیری‌های بی‌دلیل به ستوه آمده‌اند و نقشه یک کودتا را می‌کشند. کِرِآس یکی از این اشخاص است که گرچه کالیگولا را در ابتدا دوست می‌داشت، رفته رفته احساس ناامنی و ناامیدی ناشی از دستورهای بی‌منطق و مستبدانه او، کِرِآس را وادار به کشیدن نقشه کودتا و کشتن کالیگولا می‌کند. کالیگولا با ذکاوت ذاتی‌اش و با کمک دوستانش به این توطئه پی می‌برد، ولی آنچه جالب توجه است اینکه او تلاش چندانی برای سرکوبی این کودتا انجام نمی‌دهد؛ گویا خود نیز از این همه انزجار درونی‌اش به تنگ آمده است. آلبر کامو نویسنده‌ای که در طول زندگی خود به مبارزه علیه ظلم و ستم پرداخته و بیشتر نوشته‌هایش نیز در راه مبارزه بر ضد استبداد است، در این نمایش‌نامه نیز استبدادی را که گریبان روم را ـ با آن سابقه مردم‌سالاری و آزادی بیان و مجلس سناتورها برای قانون‌گذاری گرفته ـ با قلم خود بازنمایی می‌کند.

نمایش‌نامه «کالیگولا» را آلبر کامو نوشته و پرویز شهدی ترجمه کرده و انتشارات به‌سخن به سال ۱۳۹۶ در ۱۴۴ صفحه چاپ کرده است.