کتاب «‌‌‌‌‌‌‌‌‌متنبی و سعدی» نوشته حسین محفوظ / انتشارات روزنهmutanabbi and sadi

ذکر جمیل و شهرت جهانگیر متنبی در حیات خود وی، بر سر زبان همه افتاده، و سخنش در همان روزگار، مشهور بوده است. متنبی از همان روزگار خود، مورد عنایت مخصوص امرا و سلاطین حلب و فارس و مصر بوده و شهرتش بیشتر مدیون مقام ادبی اوست. دیوان اشعار متنبی در ایران در حیات خود وی شهرتی خاص و رواجی بسزا داشته و مورد مطالعه ارباب ادب و اهل ذوق بوده است. بسیاری از شعرا و نویسندگان معانی ا‌و را اقتباس کرده و به شیوه او اقتدا می‌کردند یا ابیاتش را تضمین می‌کرده‌اند. بسیاری نیز در کتاب‌های خود، به ابیات او با ذکر اسم یا بدون ذکر اسم، استناد کرده و در مقام تمثیل و به عنوان شاهد مثال می‌آورده‌اند. یکی از شاعرانی که مضامین زبان عربی به‌ویژه متنبی را با کمال استادی و مهارت در اشعار خود به کار برده، سعدی شیرازی است. سعدی به مضامین زبان عرب و دواوین شعرای آن آگاهی کامل داشته و بسیاری از آن مضامین را با کمال استادی و مهارت در اشعار خویش به کار برده است. سعدی به عبارات و مضامین شعر متنبی چنان کسوت عبارت شیرین فارسی پوشیده و به ذوق فارسی‌گویان نزدیک کرده و با طراوت و حسن و ملاحت منحصر به فرد، جلوه داده که غالباً از حیث لطافت سبک و زیبایی ترکیب و حسن استعمال و تناسب با مضمون عربی آن برابر، و گاهی بهتر و برتر و پسندیده‌تر و موجزتر شده است. حسین محفوظ در کتاب «‌‌‌‌‌‌‌‌متنبی و سعدی» بعد از معرفی متنبی و اقتباسات و تضمین‌های شاعران فارسی‌گو از شعر او، به مقایسه این دو شاعر بزرگ فارسی و عرب‌‌زبان پرداخته و مضامین و موضوعات مشترک در اشعار آن‌ها را استخراج کرده است.
کتاب «‌‌‌‌‌‌‌‌‌متنبی و سعدی» را حسین محفوظ نوشته و انتشارات روزنه به سال ۱۳۷۷ در ۳۳۴ صفحه برای اولین بار منتشر کرده است.