کتاب «شهر گمشده» نوشته محمدحسین حبیبی / انتشارات هرمس

کتاب «شهر گمشده» بعضی از وجوه جریان روشن‌فکری ایران را در آیینه زندگی و آثار یکی از شاخص‌ترین نویسندگان معاصر کشورمان، غلامحسین ساعدی بررسی می‌کند و ازآن‌جا که شخصیت این نویسنده، آثار و حتی زندگی خصوصی او عمیقاً تحت تأثیر عقاید و وقایع زمانه‌اش قرار داشته است اشخاصی مثل محمدحسین حبیبی به واکاوی روابط و تأثیرات متقابل آن‌ها بر یکدیگر می‌پردازند. غلامحسین ساعدی از نوجوانی کار نوشتن را در همکاری با نشریات محلی آغاز کرد. در دانشکده پزشکی که قبول شد به تهران آمد. رفته رفته با محافل ادبی و سیاسی آن ایام مرتبط شد و این سرآغاز آشنایی او با بسیاری از نویسندگان آن روزگار شد. روحیه‌ حساس و شکننده‌اش، تناسب چندانی با وادی پرخطر مبارزه سیاسی نداشت، اما به رسم روشن‌فکران آن ایام که تعهد سیاسی و اجتماعی، بخش مهمی از رسالت آن‌ها محسوب می‌شد، درگیر مبارزه با رژیم پهلوی شد. در این کتاب بیان می‌شود که ساعدی این بخت را داشت که در زمان حیات خود مقبول جامعه روشن‌فکری زمانه قرار بگیرد و آثارش با استقبال قشر روشن‌فکر و تحصیل‌کرده آن روزگار روبه‌رو شود. آغازگر کتاب پیش‌گفتاری کوتاه است که نویسنده به شکلی خلاصه به چگونگی آشنایی‌اش با آثار ساعدی اشاره می‌کند. محمدحسین حبیبی به درستی معتقد است ساعدی یکی از سیاسی‌ترین نویسندگان ادبیات معاصر ایران است. البته این ویژگی موجب آسیب‌پذیری او نیز شده چرا که هیچ‌گاه سیاست به او اجازه نداد آن‌گونه که باید به کار نوشتن بپردازد. در اغلب آثار ساعدی مثل «عزاداران بیل» و «گور و گهواره» نوعی شتاب‌زدگی احساس می‌شود که بخشی از آن حاصل تأثیر فعالیت‌های سیاسی بر کار هنرمندی‌ حساس است که روحیاتش سنخیتی با مناسبات خشونت‌بار فضای سیاسی حاکم بر روزگارش ندارد. با این حال در همه این سال‌ها با اتکا به قریحه و غریزه قدرتمندی که دارد کارش را پیش می‌برد.
کتاب «شهر گمشده» را محمدحسین حبیبی نوشته‌ و انتشارات هرمس به سال 1393 در 296 صفحه برای اولین بار منتشر کرده است.