کتاب «گریز» نوشته میخاییل بولگاکوف ترجمه آبتین گلکار / انتشارات هرمس

میخاییل بولگاکوف را در سراسر جهان پیش از همه خالق رمان‌های «مرشد و مارگاریتا» و «گارد سفید» می‌شناسند، ولی بخش مهمی از حیات هنری بولگاکوف با تئاتر و نمایش‌نامه‌نویسی نیز گره خورده است. به گفته خودش نثر و نمایش‌نامه‌نویسی برای او مانند دست راست و چپ برای پیانیست‌هاست. نمایش‌نامه «گریز» از بهترین نمونه‌های هنر نمایش‌نامه‌نویسی بولگاکوف است، هر چند که در زمان حیات او اجازه اجرا بر روی صحنه را پیدا نکرد. محتوای اصلی این نمایش‌نامه، یکی از موضوعات مورد علاقه بولگاکوف است. سرنوشت شخصیت‌هایی از روسیه تزاری و ارتش سفید، که پس از به قدرت رسیدن بلشویک‌ها و پیروزی ارتش سرخ در جنگ داخلی ناگزیر به مهاجرت شدند. روزهای پایانی وابستگان روسیه تزاری در پی انقلاب 1917 روسیه و جنگ داخلی در آثار دیگر بولگاکوف مانند «گارد سفید» به تصویر کشیده شده است. «گریز» راوی ماجرای شکست ارتش سفید در آخرین تکیه‌گاه بزرگ این ارتش است. شبه‌جزیره کریمه و مناطق شمالی آن، یعنی تاوریای شمالی، جایی که باقی‌مانده قوای وفادار به ارتش تزاری به فرماندهی بارون پیوتر ورانگل، معروف به بارون سیاه‌پوش، می‌کوشیدند در برابر نیروهای ارتش سرخ، که هوادار حکومت نوپای شوروی بودند، مقاومت کنند. ارتش سواره‌نظام شماره 1، که از واحدهای ارتش سرخ بود و بیشتر با نام فرماندهش شناخته می‌شد و درباره فتوحات و توانایی‌هایش افسانه‌ها دهان به دهان می‌شد، مواضع ارتش سرخ را یکی پس از دیگری فتح کرد. بسیاری از حوادث و سرگذشت‌های روایت‌شده در این کتاب مبتنی بر واقعیت است. منتقدان توانسته‌اند الگوی واقعی اغلب شخصیت‌ها را بیابند، ضمن آنکه احتمال فراوان دارد که تجربیات شخصی خود بولگاکوف نیز در این اثر بازتاب یافته باشد.
کتاب «گریز» را میخاییل بولگاکوف نوشته و آبتین گلکار ترجمه کرده‌ و انتشارات هرمس به سال 1400 در 127 صفحه برای دومین بار منتشر کرده است.