کتاب «قصاید مصنوع بدیعی زبان فارسی: بدیع و عروض کاربردی» تصحیح و تحشیه و تعلیق عباس‌علی وفایی / انتشارات روزنه

برخی شاعران زبان فارسی در طول تاریخ ادبیات ایران دست به خرق عادت‌ها و نوآوری‌هایی زده‌اند. دکتر شفیعی کدکنی در کتاب «ادوار شعر فارسی پس از مشروطیت» تعریفی از شعر به دست داده که شاید بتوان آن را بهترین و دقیق‌ترین تعریف دانست: «شعر گره‌خوردگی عاطفه و تخیل است که در زبانی آهنگین شکل می‌گیرد». در این تعریف، استاد شفیعی کدکنی تخیل و زبان و آهنگ و شکل را در خدمت عاطفه می‌داند. همۀ این ویژگی‌ها باید به خدمت عاطفه درآید تا بتوان شعر را پسندید. عاطفه نگاه شاعر به جهان اطراف است. من شاعر است در برخورد با جهان پیرامونی خویش. با وجود این، برخی شاعران عاطفه را به کناری نهاده‌اند و در خدمت خیال‌پردازی‌ها و لفاظی‌ها درآمده‌اند. اینان فقط به دنبال آرایه‌های لفظی و بدیعی و صناعات شعری بوده‌اند و کمتر دنبال محتوا بوده‌اند. دکتر عباس‌علی وفایی که از استادان بنام دانشگاه در رشته زبان و ادبیات فارسی است، مهم‌ترین قصاید مصنوع را که مربوط به علم بدیع و عروض و بیان و قافیه است، در کتاب «قصیده‌های مصنوع: بدیع و عروض کاربردی» گرد آورده است. معمولاً سرودن چنین قصایدی به زبان و ادب عربی بازمی‌گردد و در آن زبان رواج داشته است. شاعران ایرانی هم پس از آشنایی با ادبیات عربی و غور در زبان و فرهنگ آن، پای در این راه گذاشتند و ابیات و اشعاری سرودند که یا نقطه نداشت یا یکی از حروف در آن نبود یا… . شاید بتوان نخستین شاعر این حوزه را قوامی مطرزی دانست که در حدود قرن ششم قمری می‌زیسته است. وی در قصیده «بدایع الاسحار فی صنایع الاشعار» در هر بیت، صنعتی ادبی آورده است. سلمان ساوجی نیز یکی از معروف‌ترین شاعران این حوزه است و قصیده «بدایع الابحار» وی یکی از برجسته‌ترین و والاترین آثار مربوط به این سبک شعری است.

کتاب «قصاید مصنوع بدیعی زبان فارسی: بدیع و عروض کاربردی» را عباس‌علی وفایی نوشته و انتشارات روزنه به سال ۱۳۸۲ در ۳۵۲ صفحه برای اولین بار منتشر کرده است.