کتاب «خلوت فکر» نوشته احمد سمیعی گیلانی / انتشارات هرمس

احمد سمیعی گیلانی، چهره ماندگار در رشته ادبیات و ویرایش، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پژوهشگر، مترجم و ویراستار که او را پدر ویرایش در ایران می‌شناسند. استاد سمیعی در سال 1345 که در زندان سیاسی به سر می‌برد شروع به خواندن مثنوی کرد که البته این کار را باید در خلوت انجام می‌داد؛ در ساعاتی که بقیه زندانیان خواب بودند. جوانی در زندان بود که اهل مطالعه بود و این برنامه را برای خود اختیار کرده بود که در شب ساعاتی که همه خواب‌اند بیدار باشد و روز که همه بیدارند بخوابد. احمد سمیعی هم از او الگو گرفت و در شب به خواندن مثنوی می‌پرداخت. طی یادداشت‌هایی که داشت متوجه شد که مولانا نیز نوعی پژوهش نظری یا اندیشه‌ورزی در این مقوله دارد، یعنی یک معنی را با مضامین و صورت‌های مختلف بیان می‌کند. اسمش را نشخوار فکر نمی‌شد گذاشت. چون مولانا با جهان فکری پهناور و وسعت معلومات و دست‌مایه غنی و بی‌کرانی که دارد آن معنی را چنان با تنوع بیان می‌کند که گویی معنی از معنی می‌زاید؛ یکی از دیگری روشن‌تر. در جهان دانش، نظریه‌ها از همین موضوع سر در می‌آورند. نظریه‌ها هر چند با وسعت گرفتن فضای تجربه و پیشرفت فناوری تغییر می‌کنند، در این خصیصه مشترک‌اند. هیئت بطلیموسی و هیئت کوپرنیکی در 2 فضای تجربی پدید آمده‌اند، اما در فرایند فکری که پدیدآورنده آن‌ها شد تفاوت نداشتند؛ هر 2 مدل با فرایند مشابهی ساخته شده‌اند. استاد سمیعی در مقدمه کتاب «خلوت فکر» می‌گوید: «از دوران کودکی به مسائل تجریدی و نظری گرایش داشتم. اکنون نیز در 96 سالگی مسائلی که کلنجار رفتن با آن‌ها نوعی فکر در مایه فلسفی می‌طلبد علاقه خاصی احساس می‌کنم».
کتاب «خلوت فکر» را احمد سمیعی گیلانی نوشته‌ و انتشارات هرمس به سال 1398 در 258 صفحه برای اولین بار منتشر کرده است.