کتاب «عشق‌نامه ملیک مطران» نوشته قاسم هاشمی‌نژاد / انتشارات هرمس

در سال 67 آقای واروژ کریم مسیحی، کارگردان، به یک نمایش ارمنی، به نام «خداوندگاران کهن» علاقه‌مند بود و تصور می‌کرد بتواند فیلمی سینمایی از روی آن بسازد. سراغ آقای هاشمی‌نژاد آمد تا برای او فیلم‌نامه‌ای از روی آن نمایش ترتیب دهد، و نسخه فارسی‌شده «خداوندگاران کهن» را که سال 38 شمسی از چاپ درآمده بود در اختیار ایشان گذاشت. در نهایت آقای هاشمی‌نژاد متوجه شدند به یک متن تازه دست یافته‌اند که نقطه شروع نوشتن این کتاب شد. ساختمان اصلی فیلم‌نامه از تجربه شخصی نگارنده مایه می‌گیرد. در این فیلم‌نامه، پیر ترخان حین به‌جای ‌آوردن سنت گردوشکنی حکایت جوانی را بازگو می‌کند. طبق سنت کهن در مازندران، کشاورزان و مردم بومی هر سال پس از کشت بار گردو طی مراسمی یک شبانه روز را به مغز کردن محصول سالانه‌ خود می‌پردازند و پیرمردی از اهالی به نام پیر ترخان، برای آن‌ها تار می‌نوازد و حکایت‌هایی کهن را روایت می‌کند. در «عشق‌نامه ملیک مطران» نیز پیر ترخان، داستان ملیک سنگ‌تراش را تعریف می‌کند؛ جوانی که کاروانی را از چنگال دزدها می‌رهاند و با دختری از اهالی کاروان به نام سدا ازدواج می‌کند. طبق هوش و درایت ملیک، پادشاه او را به مقام معماری دربار برمی‌گزیند و به او وظیفه‌ ساخت قصری را برای شاهدخت می‌دهد. در این هنگام، بین شاهدخت جوان و ملیک عشقی پدید می‌آید. پس از کشمکش‌های ملیک سنگ‌تراش با خود و همسرش که از شرایط کنونی ناراضی است، ملیک بر اثر تصادف وارد صومعه‌ای می‌شود و پس از نجات یافتن توسط اهل صومعه، سال‌ها در آن به عبادت و انزوا می‌پردازد تا به مقام مطرانی می‌رسد. اما پس از چندی، ملیک مطران باز هم با شاهدخت روبه‌رو می‌شود.
کتاب «عشق‌نامه ملیک مطران» را قاسم هاشمی‌نژاد نوشته و انتشارات هرمس به سال 1399 در 84 صفحه برای دومین بار منتشر کرده است.