کتاب «قرن‌های بی‌زمان، درآمدی تحلیلی ـ معرفت‌شناختی بر منطق‌الطیر عطار» نوشته مهدی محبتی / انتشارات هرمس

تأمل و تفکر در آثار عطار و به‌ ویژه تمرکز و همراهی عمیق با آن‌ها بود که خواننده ژرف‌کار را دل می‌داد و ره می‌گشود و کم‌کم به این گرایش نزدیک‌تر می‌کرد که واقعاً فهم هیچ‌یک از منظومه‌ها بدون توجه به منظومه دیگر و فهم آن‌ها امکان‌پذیر نیست. فهم درست و دقیق کلیت شعر و عرفان عطار به ‌مثابه یک امر یکپارچه و هماهنگ که جهت و معنا و اغراض و غایات ویژه‌ای از اول داشته است و اساساً برای همان هم به وجود آمده است، بدان شیوه متعارف ممکن نیست و نیازمند شیوه‌ای یک‌پارچه و همخوان است. هر یک از آثار عطار به‌ مثابه یک دایره کوچک در کنار هم قرار می‌گیرد تا با هم و در نهایت، یک دایره بزرگ معنایی ـ ساختاری را بسازند. از همین‌ رو و با این نگاه، همه آثار عطار، نقطه مرکزی شعر و عرفان او به شمار می‌آیند و هیچ‌کدام هم‌اصل و مرکز اصلی نیستند. همچنان که هیچ اثری نقطه آغازین شعر عطار از حیث تاریخی ـ معنایی محسوب نمی‌شود و در عین حال هر کدام می‌توانند نقطه آغاز شعر و عرفان او باشند؛ درست مانند دایره که همه خطوط آن هم‌زمان می‌توانند اول و آغاز و مرکز و حاشیه باشند و به یک اندازه به مرکز نزدیک و از آن دور باشند. هدف مهدی محبتی در کتاب «قرن‌های بی‌زمان، درآمدی تحلیلی ـ معرفت‌شناختی بر منطق‌الطیر عطار»، تبیین رابطه میان شکل شعر عطار و مبانی معنوی ـ معنایی عرفان او به شیوه‌ای مستند و معقول است. اگرچه این کتاب ذاتاً معطوف به نقد و تحلیل «منطق‌الطیر» است، اما صرفاً محدود به آن نیست و از بطن آن تقریباً همه آثار عطار و به‌ ویژه منظومه‌ها و شخصیت خود عطار نیز معرفی و نقد شده تا امکان نگاهی یکپارچه و هماهنگ ابتدا به «منطق‌الطیر» و از طریق آن به آثار و کل معرفت و شخصیت و عرفان عطار فراهم آید.
کتاب «قرن‌های بی‌زمان، درآمدی تحلیلی ـ معرفت‌شناختی بر منطق‌الطیر عطار» را مهدی محبتی نوشته و انتشارات هرمس به سال 1400 در 865 صفحه برای اولین بار منتشر کرده است.